Çikolata kisti, rahim içi duvarını saran endometrial dokunun rahim dışında başka bir yerde yerleşmesiyle oluşan endometriozis hastalığına bağlı olarak gelişir. Endometriozis özellikle yumurtalıkları etkileyerek zamanla kiste dönüşür. Bu kistler, içlerinde koyu kahverengi bir sıvı bulunduğu için "çikolata kisti" olarak adlandırılır. Sol yumurtalıkta gelişme olasılığı sağ yumurtalığa göre daha yüksektir. Çikolata kistinin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, adet kanının karın boşluğuna kaçması ve buradan yumurtalıkların arkasına yapışması ile meydana gelebilir. Çikolata kisti, toplumda %5 oranında görülen bir rahatsızlıktır ve özellikle kısırlık problemi yaşayan kadınlar ile kasık ağrısı çeken kadınlarda sıkça karşılaşılabilir. Genetik yatkınlık da önemli bir faktördür; annesinde çikolata kisti olan bir kadının bu hastalığa yakalanma riski 7 kat fazladır.

Çikolata kisti, sürekli kasık ağrısı, adet döneminde şiddetli ağrı, gebe kalamama, kabızlık, ishal, cinsel birliktelik sırasında ağrı, kanlı idrar, sırt ağrısı ve sık idrara çıkma gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Eğer tedavi edilmezse ilerleyerek ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Çikolata kisti tedavi planı hastaların şikayetleri göz önünde bulundurularak yapılır. Tedavi planında hastanın ileride anne olma isteği, yaşı ve kistin evresi önemlidir. Bazı hastalarda kistin yakından takibi önerilebilir. Tesadüfen fark edilmiş kistlerde henüz kısırlık sorunu ya da ağrı gibi şikayetler yaşanmayabilir. Bu nedenle takip edilir. Ancak tedavi başlanması gereken kistler için farklı yöntemler uygulanabilir.

Çikolata kisti nedeniyle ağrı yaşayan hastalar için ağrı kesici ilaçlar reçete edilir. Reçete edilen ilaçlar mutlaka doktorun önerdiği dozda ve şekilde kullanılmalıdır. Eğer ağrı kesici ilaçlar hastanın şikayetlerini azaltmazsa farklı tedavi yöntemlerine geçiş yapılabilir.

Dışarıdan verilen hormonlar kistin ortadan kaldırılmasını sağlayabilir. Hormon takviyesi kistin büyümesini yavaşlatır ya da yeni kistlerin oluşumunu engelleyebilir. Bu tedavi seçeneği kalıcı değildir; tedavi kesildiğinde çikolata kisti yeniden tekrarlayabilir. Tedavide kullanılan hormon tedavileri şunlardır:

Çikolata kisti olan ve bebek sahibi olmak isteyen kadınlar için konservatif cerrahi tedavi uygulanabilir. Bu tedavide rahim ve yumurtalıklardan endometriozis dokusu temizlenerek kadının gebe kalma şansı artırılabilir. Aynı zamanda çikolata kisti nedeniyle şiddetli ağrı yaşayan kadınlar için de etkili bir tedavidir. Tedaviden sonra hastalığın nüksetme olasılığı vardır. Ameliyat laparoskopik ya da açık olarak tercih edilebilir.

Çikolata kisti, kadın sağlığını ciddi şekilde etkileyebilen ve tedavi edilmezse ilerleyerek daha büyük sağlık sorunlarına yol açabilecek bir hastalıktır. Erken teşhis ve uygun tedavi yöntemleri ile bu hastalığın kontrol altına alınması mümkündür. Kişisel sağlık durumu ve hastanın istekleri doğrultusunda, en uygun tedavi yöntemi belirlenmeli ve uygulanmalıdır.